Aktywnie po zdrowie

Dieta w leczeniu miażdżycy

dr inż. Danuta Gajewska
Polskie Towarzystwo Dietetyki

Zmiana stylu życia, w tym sposobu odżywiania się, ma kluczowe znaczenie w leczeniu miażdżycy – zwięźle prezentujemy całą strategię postępowania w tej chorobie.

Miażdżyca to złożona choroba o charakterze metabolicznym, która objawia się obecnością blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych. Może być przyczyną wielu chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby niedokrwiennej serca i chorób naczyń mózgowych. Charakterystyczny dla tego schorzenia jest nieprawidłowy profil lipidów osocza, a zwłaszcza wysokie stężenie cholesterolu całkowitego, niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL, wysokie stężenie cholesterolu frakcji LDL i triglicerydów. Zmiana stylu życia obejmująca odpowiednie modyfikacje dietetyczne może prowadzić do skutecznego obniżenia poziomu cholesterolu, wymaga jednak wprowadzenia trwałych nawyków żywieniowych.

Podstawowe zasady

Zasady żywienia w miażdżycy są oparte na wzorach racjonalnego żywienia dla osób zdrowych. Dieta powinna bazować na produktach roślinnych, a także rybach, chudym mięsie, chudych produktach mlecznych. W praktyce pacjentom na obiad zaleca się talerz do połowy wypełniony warzywami, a drugą połowę powinien stanowić węglowodanowy dodatek i źródło białka (np. porcja drobiu). Korzystne jest stosowanie takich technik kulinarnych, które nie prowadzą do zwiększenia udziału tłuszczu w gotowej potrawie, jak np. gotowanie na parze, duszenie, pieczenie w rękawie. Nierozłącznym elementem terapii miażdżycy jest aktywność fizyczna w wymiarze przynajmniej 30 min przez większość dni w tygodniu.

Strategia dietoterapii miażdżycy obejmuje:

1. Utrzymanie prawidłowej masy ciała (dzięki optymalnej podaży energii i aktywności fizycznej) lub zmniejszenie masy ciała w przypadku osób z nadwagą lub otyłością. Korzystny efekt zdrowotny u osób z otyłością uzyskuje się już przy utracie 5% masy ciała.

2.TŁUSZCZE

• tłuszcz powinien dostarczać maksymalnie 25-30% całkowitej ilości energii w ciągu dnia;
• tłuszcze nasycone (pochodzenia zwierzęcego), zawarte m. in. w tłustym mięsie i wędlinach, pełnotłustych produktach mlecznych i maśle, mogą dostarczać maksymalnie 7% energii w ciągu dnia;
• tłuszcze zwierzęce należy zastąpić tłuszczami bogatymi w jednonienasycone kwasy tłuszczowe (oliwa z oliwek, olej rzepakowy), mogą one dostarczać nawet do 20% energii dziennie;
• należy zwiększyć udział w diecie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 poprzez częstsze spożycie tłustych ryb (przynajmniej dwa razy tygodniowo). Ze względu na kardioprotekcyjny wpływ kwasów tłuszczowych omega-3 u osób, które nie jadają ryb, po konsultacji z lekarzem i dietetykiem konieczna może być suplementacja.

3. CHOLESTEROL

Ograniczenie spożycia cholesterolu do 200 mg/dobę, poprzez zmniejszenie spożycia tłustych mięs, wędlin, podrobów, owoców morza. Taka ilość cholesterolu zawarta jest np. w 200 g kiełbasy salami lub tłustego sera żółtego oraz niespełna 60 g wątróbki wieprzowej.

4.BŁONNIK

• zwiększenie udziału błonnika pokarmowego – zaleca się spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw, owoców, roślin strączkowych, nasion i orzechów;
• zwiększenie udziału rozpuszczalnych w wodzie frakcji błonnika pokarmowego, głównie z produktów owsianych oraz warzyw i owoców.

5. WĘGLOWODANY

• podaż odpowiedniej ilości węglowodanów (50–60% energii w ciągu dnia), głównie w formie węglowodanów złożonych z produktów o niskim i średnim indeksie glikemicznym;
• ograniczenie cukrów prostych do 10% całkowitej ilości energii. Nie można podać jednoznacznych wartości w gramach, ponieważ  zależy to od kaloryczności diety. Przy diecie 1500 kcal to będzie 150 kcal czyli ok. 38 g cukru czyli ok. 7,5 łyżeczki cukru. Przy 2000 kcal odpowiednio 200 kcal, 50g, 10 łyżeczek cukru. Ale wlicza się tu także cukier dodany, zawarty w potrawach, produktach.

6. BIAŁKO

• podaż optymalnej ilości białka (około 15% energii w diecie) z uwzględnieniem produktów roślinnych;
• korzystne może być wprowadzenie dobrze zbilansowanej diety wegetariańskiej i zastąpienie mięsa niskotłuszczowymi produktami bogatymi w białko np. roślinami strączkowymi, które są także bogate w błonnik rozpuszczalny.

7. INNNE

• podaż przynajmniej 8–12 szklanek płynów dziennie, najlepiej wody mineralnej;
• ograniczenie spożycia soli do 5 g (sodu do 2300 mg) dziennie.

DIETY WSPOMAGAJĄCE LECZENIE:

Dieta w leczeniu cukrzycy

Dieta bezglutenowa

Dieta w leczeniu nadciśnienia

Dieta w leczeniu choroby nowotworowej

choroby

diety