Aktywnie po zdrowie

Niedobór snu zwiększa wrażliwość na ból

Zmęczenie wywołane niewystarczającą ilością snu powoduje wzrost wrażliwości na bodźce bólowe oraz zmniejszenie skuteczności leków przeciwbólowych. Ulgę cierpiącemu mogą przynieść tylko dodatkowy wypoczynek lub środki pobudzające.

Według badaczy z Boston Children's Hospital oraz Beth Israel Deaconess Medical Center (USA) ważnym czynnikiem biorącym udział w procesie przetwarzania bólu jest pobudzenie (czujność) organizmu.

Na podstawie eksperymentów na myszach naukowcy ustalili, że niewyspane gryzonie silniej reagują na ból i są mniej podatne na działanie leków przeciwbólowych na bazie ibuprofenu i morfiny, ale wykazują pozytywną odpowiedź na środki pobudzające – kofeinę i modafinil.

Specjaliści zaczęli od standardowych pomiarów naturalnego cyklu snu i czuwania u badanych zwierząt. Dzięki elektroencefalografii (EEG) – badaniu czynności mózgu – oraz elektromiografii (EMG) – badaniu czynności mięśni i nerwów obwodowych – badacze określili, ile snu potrzebują określone gryzonie i jaki jest ich podstawowy poziom wrażliwości na bodźce zewnętrzne.

Następnie naukowcy przystąpili do zakłócania snu u myszy, ale robili to inaczej niż zwykle. Nie zmuszali zwierząt do chodzenia po bieżni lub upadku z platformy, bo mogłoby to wywołać u nich stres. Zamiast tego dostarczali gryzoniom rozrywki, np. dawali im chusteczkę lub watę, by mogły zająć się wiciem gniazda. W ten sposób przedłużali stan czuwania u zwierząt o 12 godzin w ciągu jednej sesji lub o 6 godzin w ciągu pięciu kolejnych dni.

W trakcie badania myszy były wystawiane na działanie różnych bodźców. Ich wrażliwość na ból mierzono poprzez obserwację zachowania pojawiającego się na skutek kontaktu z nadmiernym ciepłem, chłodem, ciśnieniem, bądź kapsaicyną – substancją zawartą w papryczkach chili. Weryfikowano też ich reakcje na inne bodźce, np. głośne dźwięki.

„Odkryliśmy, że pięć kolejnych dni umiarkowanej deprywacji snu zwiększało u zdrowych myszy wrażliwość na ból. Efekt występował tylko w przypadku bólu i nie obejmował nadwrażliwości na pozostałe bodźce” – mówi jedna z badaczy Chloe Alexandre.

Naukowcy przetestowali ponadto efektywność leków przeciwbólowych. Stwierdzili, że ani środki zawierające ibuprofen, ani środki zawierające morfinę, nie były w stanie zlikwidować u niewyspanych zwierząt nadwrażliwości na ból. Pomocne okazały się za to substancje pobudzające – kofeina i modafinil (lek używany w leczeniu narkolepsji). Zmniejszały one wrażliwość na ból u niewyspanych myszy, ale nie wykazywały działania przeciwbólowego u wypoczętych gryzoni.

„To badanie sugeruje zupełnie nowe podejście do radzenia sobie z bólem, które mogłoby dość łatwo być zastosowane w praktyce klinicznej. Potrzeba jednak więcej badań, które pozwoliłyby określić wymaganą długość snu i efektywność środków pobudzających u pacjentów cierpiących na chroniczne dolegliwości bólowe” – podsumowuje dr Kiran Maski, specjalistka od zaburzeń snu w Boston Children's Hospital.

źródło: PAP