Aktywnie po zdrowie

Prawdziwy oscypek

Prawdziwy oscypek jest wyrabiany z mleka owczego, ma kształt dwustronnego stożka i skórkę o słomkowej barwie. Oscypki są najczęściej podrabianymi serami w Polsce. Czy oscypki są zdrowe? Co zawierają i czy warto je jeść? Czy są kaloryczne?

Chociaż wielu z nas kojarzy oscypki z okresem ferii zimowych, sezon na te regionalne wyroby przypada właśnie latem. Oryginalny oscypek może być wyrabiany tylko od maja do września, zaś sprzedawany do końca października. Zdaniem mieszkańców Podhala owcze mleko, z którego jest zrobiony, zapewnia siłę, zdrowie i długowieczność.

Prawdziwy oscypek – jak go rozpoznać?

Oscypek jest polskim produktem regionalnym, chronionym przez unijne prawo. To twardy, podpuszczkowy ser z owczego mleka. Bacowie na hali wyrabiają go tradycyjnymi metodami, mocząc w solance i wędząc nad paleniskiem. Kto latem wybiera się w rejon polskich gór, z pewnością będzie chciał skosztować słonawego oscypka. Powinien jednak mieć na uwadze, że wyrób ten jest najczęściej podrabianym serem w Polsce. Oryginalny oscypek ma kształt dwustronnego stożka, a na środkowej, walcowatej części ozdobne wzory. Powinien ważyć od 60 do 80 dag i mierzyć od 17 do 23 cm, mieć skórkę słomkowej barwy oraz lekko kremowe wnętrze. „Prawdziwych oscypków nie kupimy w supermarkecie – tłumaczy Maria Jakubowska, specjalista ds. żywienia z Fundacji BOŚ. – Również wiele serów sprzedawanych w rejonie gór przypomina oscypki jedynie z wyglądu. Nie są one wyrabiane tradycyjnymi metodami i często powstają wyłącznie z mleka krowiego". Oczywiście sery te mogą nam smakować, jednak oryginalny oscypek swoją dobrą sławę zawdzięcza przede wszystkim właściwościom mleka owiec, karmionym specyficznymi gatunkami roślin, porastającymi tylko nieliczne rejony Polski.

Siła z owczego mleka

W porównaniu z mlekiem krowim mleko owcze zawiera więcej białka, kazeiny, a także składników mineralnych. „Przewyższa krowie mleko pod względem zawartości witamin A, B6, B12 – dodaje Maria Jakubowska – Jest źródłem miedzi, żelaza, cynku i manganu, a w jego tłuszczu występuje więcej CLA, któremu przypisuje się właściwości przeciwnowotworowe". Odżywcze wartości mleka owczego przypisuje się stosowanym w medycynie ludowej gatunkom roślin leczniczych (często endemicznych) porastających hale i pastwiska Podhala. Zawierają one flawonoidy, aminokwasy, witaminy i pierwiastki, które wzmacniają naczynia krwionośne oraz ułatwiają i przyspieszają trawienie. Ze względu na oryginalny smak i zapach mleko owiec rzadko spożywamy w postaci surowej. W Polsce około 70% owczego mleka przerabia się właśnie w produkcji serów.

Zdrowy smak gór?

„Nie należy zapominać, że owcze mleko charakteryzuje się większą kalorycznością od krowiego – zauważa Maria Jakubowska. – Oscypek jest serem bogatym w białko, ale przede wszystkim w tłuszcze, produktem wysokokalorycznym, w dodatku o dużej zawartości soli". Dobrze jest go smakować, mniej zdrowo się nim objadać. Oscypek sprawdza się w charakterze pożywnej przekąski podczas wzmożonego wysiłku fizycznego, jakim są wędrówki po górach. Urozmaici smak sałatki, grillowany z powodzeniem zastąpi tradycyjną kiełbasę. Dla dłuższego zachowania świeżości najlepiej przechowywać go w woskowanym papierze, a jeżeli przyschnie i stwardnieje – zetrzeć i potraktować jako dodatek do innych potraw. Warto również pamiętać, że w Polsce z owczego mleka wyrabia się wiele innych tradycyjnych potraw, np. miękkie sery (jak bundz czy bryndza) oraz przyjemnie schładzającą w upalne dni żentycę.