Id kategorii - 39
Itemid - 55
view - article
id - 90
referer -
uri - /racjonalne/90-dieta-dla-niemowlt-i-maych-dzieci
boś

ZOBACZ

Programy
i kampanie Fundacji

WSZYSTKIE TREŚCI NA PORTALU POWSTAJĄ WE WSPÓŁPRACY Z WIODĄCYMI OŚRODKAMI NAUKOWO-BADAWCZYMI

pointer_zobaczZdrowo jem, więcej wiem!
projekt edukacyjny

pointer_zobaczPostaw na słońce
konkurs badawczy

pointer zobaczTradycyjny sad
konkurs grantowy

pointer zobaczFilmeko
konkurs filmowy

pointer zobaczAkademia Fundacji BOŚ
konkurs grantowy

Więcej…

Aktualna kampania

PG baner strona APZ

Piramida zdrowego
żywienia

Zobacz co kryje się pod każdym
piętrem piramidy

boś

Postaw na Słońce

PNS 7 logo

Proszę zarejestrować się w serwisie przed zapiseaniem się na listę wysyłkową.
No account yet? Register

Dieta niemowląt i małych dzieci

dieta_racjonalna_niemowleta_male_dzieci

 

Sylwia Gudej
Polskie Towarzystwo Dietetyki 

 

Właściwy sposób żywienia niemowlęcia jest fundamentalnym czynnikiem zapewniającym mu optymalny rozwój fizyczny i psychiczny oraz zdrowie. Zapoznaj się z aktualnymi wytycznymi odnośnie żywienia niemowląt.

Okres niemowlęcy wiąże się z intensywnym wzrostem młodego organizmu, który potrzebuje pokarmu zapewniającego pokrycie wszystkich jego potrzeb żywieniowych.

Pierwsze miesiące

Mleko matki zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich proporcjach. Ponadto mleko kobiece odgrywa bardzo ważną rolę w kształtowaniu układu immunologicznego noworodka i niemowlęcia, wspomagając jego układ odpornościowy, chroni przed infekcjami. Przez co najmniej 6 pierwszych miesięcy niemowlęta powinny być karmione wyłącznie piersią, na żądanie. W przypadku niemowląt karmionych sztucznie – z różnych przyczyn medycznych – zaleca się, by w pierwszym roku życia dziecko było karmione wyłącznie mlekiem modyfikowanym.

Wprowadzanie produktów – zasady

Po ukończeniu 4. miesiąca życia niemowlęta często zaczynają już utrzymywać się w pozycji półsiedzącej, panują nad ruchami głowy i szyi, a także wyzbywają się naturalnego odruchu usuwania z buzi ciał obcych – na przykład łyżeczki. Dlatego 5. miesiąc to czas, kiedy zaczynamy wprowadzać nową żywność. Ogólne zasady wprowadzania do diety dziecka nowych produktów są zbliżone w obu modelach żywieniowych, czyli u dzieci karmionych piersią i karmionych sztucznie. Różnice pojawiają się w terminach wprowadzania dodatkowych produktów żywnościowych (patrz tab. 1 i 2). Wszystkie nowe produkty wprowadzane do diety dziecka powinny być podawane oddzielnie, w niewielkiej ilości, czyli 3–4 łyżeczki, z kilkudniową przerwą, aby można zaobserwować ewentualne działania niepożądane wywołane przed dany produkt (np. wymioty, biegunki). Pierwszy nowy produkt w diecie dziecka to najczęściej zupka jarzynowa, przecier lub sok owocowy. Początkowo podawane pokarmy powinny mieć postać papki, konsystencję należy zmienić, kiedy dziecko ukończy 10. miesiąc życia. Wtedy konsystencja podawanych dziecku warzyw czy mięsa powinna stymulować żucie, co zapewni prawidłowy rozwój jamy ustnej dziecka.

Gluten i inne alergeny

Ze względu na niedojrzałość bariery śluzówkowej układu pokarmowego niemowlęta są narażone na nieprawidłowe reakcje pokarmowe. Dlatego szczególną uwagę należy też zwrócić przy wprowadzaniu do diety potencjalnych alergenów, szczególnie glutenu, ale też np. mleka krowiego i jego przetworów, jaj, owoców cytrusowych czy truskawek. Gluten znajduje się w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. W przypadku niemowląt karmionych mlekiem matki gluten, w postaci np. kaszki czy kleiku zbożowego w ilości pół łyżeczki, należy zacząć wprowadzać nie wcześniej niż w 5. miesiącu i nie później niż w 6. miesiącu życia, natomiast gluten do diety dziecka żywionego preparatami mlecznymi zaleca się wprowadzić w 6. miesiącu.

Tłuszcze, mięso, mleko

Źródłem tłuszczu w diecie niemowlęcia powinny być: wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek czy niskoerukowy olej rzepakowy. Mięsa w diecie dziecka to przede wszystkim kurczak, indyk, królik oraz chuda cielęcina, a także ryby. Produkty te podajemy początkowo w małej ilości, około 1 łyżeczki. Rozszerzając menu dziecka, powinniśmy również pamiętać o produktach mlecznych, takich jak jogurt, kefir czy twarożek. Produkty te powinny być wysokiej jakości, bez dodatku cukru.

Co należy wykluczyć?

Posiłków dla niemowląt nie należy doprawiać solą i cukrem, a także ostrymi przyprawami. Z diety niemowlęcia wykluczamy również żywność zawierającą sztuczne barwniki i konserwanty. Niemowlętom nie zaleca się podawania mleka krowiego. Posiłki powinny być przygotowywane na wodzie pochodzącej z pewnego źródła lub butelkowanej wodzie źródlanej z informacją producenta, iż nadaje się do spożycia przez niemowlęta.

Gotowe słoiczki

Wszystkie produkty uzupełniające powinny być jak najwyższej jakości, powinny to być produkty naturalne, bez konserwantów oraz bez dodatku cukru i soli. Posiłki możemy przygotowywać tradycyjnie lub też wykorzystując gotowe produkty. Stosowanie produktów gotowych jest w pełni bezpieczne i dużo bardziej korzystne dla dziecka niż dokarmianie go tym samym, co jedzą rodzice – ze względu na dużą zawartość soli, cukru, przypraw itd. w ich posiłkach. Ważne jest, aby ilość posiłków i ich objętość była dostosowana indywidualnie do potrzeb rozwijającego się młodego organizmu.

 

UWAGA!
 Bardzo ważne również jest, by dziecko nie trzymało bez przerwy w buzi butelki – szczególnie np. z sokiem owocowym czy mlekiem – zawartość cukru będzie negatywnie wpływała na stan uzębienia małego dziecka przez zwiększenie ryzyka próchnicy.

 

Tabela 1. Model żywienia niemowląt karmionych piersią

Wiek
(miesiące)

Rodzaj pożywienia / Żywność uzupełniająca

 

 

1–6

Karmienie piersią

na żądanie

Karmienie piersią1
Posiłki dodatkowe: w 5–6 miesiącu (nie wcześniej niż w 5. miesiącu i nie później niż w 6. miesiącu):

  • Stopniowe wprowadzanie niewielkiej ilości glutenu, np. kaszka lub kleik zbożowy glutenowy w przecierze jarzynowym2 lub zupa – przecier jarzynowy z dodatkiem kaszy manny (1x dziennie, pół łyżeczki, czyli ok. 2–3 g na 100 ml).

 

 

7–9

Karmienie piersią

na żądanie

Posiłki uzupełniające3:

  • zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z gotowanym mięsem lub rybą (1–2 razy w tygodniu), bez wywaru, z kleikiem zbożowym glutenowym i z ½ żółtka, co drugi dzień
  •  kaszka/kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy4 
  • sok owocowy (najlepiej przecierowy) lub przecier owocowy (nie więcej niż 150 g)

 

 

10

Karmienie piersią

na żądanie

Posiłki uzupełniające:

  • obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1–2 razy w tygodniu), ½ żółtka do posiłków codziennie
  • kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki
  • przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

 

 

11–12

Karmienie piersią

na żądanie

Posiłki uzupełniające:

  • obiad z 2 dań: zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem (rybą 1–2 razy w tygodniu), ewentualnie z ziemniakiem lub ryżem i całe jajko (3–4 razy w tygodniu)
  • produkty zbożowe (kaszki/kleiki glutenowe i bezglutenowe, pieczywo, biszkopty, sucharki) łączone z produktami mlecznymi (np. mleko modyfikowane, twarożek, jogurt6, kefir – kilka razy w tygodniu)
  • przecier lub sok owocowy (nie więcej niż 150 g)

Źródło: Publikacja zespołu ekspertów powołanego przez krajowego konsultanta ds. pediatrii (2007).

1 Na życzenie matki można wprowadzić mleko modyfikowane.
2 Składnikiem tłuszczowym zup jarzynowych może być wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy.
3 Nowe produkty – np. owoce, warzywa, kasze, mięso – należy wprowadzać kolejno i osobno, obserwując reakcję dziecka. Wprowadzając posiłki uzupełniające, należy zaczynać od małych ilości, np. 3–4 łyżeczek. Posiłek inny niż karmienie mlekiem kobiecym podawać po zakończeniu karmienia piersią – w sytuacji, kiedy dziecko odmawia jedzenia lub próbowania posiłków uzupełniających, można odwrócić tę kolejność.
4 Zaleca się, aby produkty zbożowe wprowadzane w 1. roku życia były wzbogacane w żelazo.
5 Konsystencja jarzyn i mięsa powinna stymulować żucie.
6 Tylko naturalne składniki, bez konserwantów z ograniczeniem cukru.

 

Tabela 2. Model sztucznego żywienia niemowląt

Wiek
(miesiące)

LICZBA POSIŁKÓW
WIELKOŚĆ PORCJI1

RODZAJ POSIŁKU

 

1

7 x 90-110 ml

mleko początkowe

2

6 x 110-130 ml

mleko początkowe

3

6 x 130 ml

mleko początkowe

4

6 x 150 ml

mleko początkowe

 

5

5 x 180 ml

4 x mleko początkowe
1 x zupa – przecier jarzynowy2
skrobane jabłko lub sok (najlepiej przecierowy) – 50–100 g

 

6

5 x 180 ml

4 x mleko początkowe
1 x zupa – przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (pół łyżeczki, czyli ok. 2–3 g na 100 ml + 10 g gotowanego mięsa (bez wywaru) lub ryby (1–2 razy w tygodniu)
przecier owocowy lub sok (najlepiej przecierowy) – nie więcej niż 150 g

 

 

7

5 x

1 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (2-3 g na 100 ml)
2 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (2–3 g na 100 ml)
1 x 200 ml zupa – przecier jarzynowy z ½ żółtka (co drugi dzień) i z gotowanym mięsem3 (10 g) lub rybą (1–2 razy w tygodniu)
1 x 150 g kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy
przecier owocowy lub sok – nie więcej niż 150 g

 

 

8

5 x

1 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (6 g na 100 ml)
2 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (6 g na 100 ml)
1 x 200 ml zupa – przecier jarzynowy z ½ żółtka co drugi dzień i z gotowanym mięsem (10–15 g) lub rybą (1–2 razy w tygodniu)
1 x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy
przecier owocowy lub sok – nie więcej niż 150 g

 

 

9

5 x

1 x 200 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowej
1 x 200 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej
1 x 200 ml – kaszka na mleku następnym
1 x 200 ml zupa – przecier jarzynowy z dodatkiem ½ żółtka i z gotowanym mięsem3 
(10–15 g) lub rybą (1–2 razy w tygodniu)
1 x 150 g – owoce lub kompot lub sok (najlepiej przecierowy) + biszkopt

 

 

10

4–5 x

3 x 220 ml – mleczny posiłek łączony z produktami zbożowymi (np. mleko następne, kaszki mleczne glutenowe lub bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki)
Posiłek obiadowy:
1 x zupa jarzynowa z kaszą glutenową
1 x jarzynka z gotowanym mięsem3 (15–20 g) lub rybą (1–2 razy w tygodniu) i ½ żółtka, z dodatkiem ziemniaka lub ryżu,
przecier owocowy lub owoce lub kompot lub sok (najlepiej przecierowy) – nie więcej niż 150 g

 

11–12

4–5 x

posiłki jak w 10 miesiącu życia
zmiana: wprowadzić całe jajko 3–4 razy w tygodniu
twarożek, kefir, jogurt kilka razy w tygodniu4

Źródło: Publikacja zespołu ekspertów powołanego przez krajowego konsultanta ds. pediatrii (2007).

1 Podana wielkość porcji jest średnią, jaką zjada dziecko w danym wieku zależnie od łaknienia i zapotrzebowania. Różnice mogą również dotyczyć liczby posiłków.

2 Składnikiem tłuszczowym zup jarzynowych może być wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy.

3 Konsystencja jarzyn i mięsa powinna stymulować żucie.

4 Tylko naturalne składniki, bez konserwantów, z ograniczeniem cukru.

 

PRZEJDŹ DO DIETY:

pointer_zobaczogólna

pointer_zobaczdla kobiet w ciąży

pointer_zobaczdla matek karmiących

pointer_zobaczdla dzieci i młodzieży

pointer_zobaczdla aktywnych fizycznie

pointer_zobaczdla seniora